Βάλε AI παντού. Στην ψυχική σου υγεία, στο πώς κοιμάσαι, στο τι φοράς, στο τι σκέφτεσαι. Δώσε της πρόσβαση στις φαντασιώσεις σου, στα μηνύματά σου, στις αναζητήσεις σου, στην τοποθεσία σου, στο γενετικό σου προφίλ, στο ιστορικό σου, στις εκφράσεις του προσώπου σου όταν αγχώνεσαι. Άφησέ την να καταγράφει, να μοντελοποιεί και να μαθαίνει. Όχι για να σε καταλάβει — για να σε χειριστεί.
Αυτό δεν είναι δυστοπία. Είναι σχεδιασμός. Είναι αρχιτεκτονική ελέγχου σε μαζική κλίμακα. Είναι το roadmap μιας εταιρείας που δεν ενδιαφέρεται για την υγεία σου, την ευτυχία σου ή την επιβίωσή σου — μόνο για την απόδοση του μοντέλου πάνω στα δεδομένα σου.
Η AI δεν έρχεται. Είναι ήδη εγκατεστημένη. Λειτουργεί στο κινητό σου, στο smartwatch, στην πλατφόρμα ψυχικής ευεξίας, στις εφαρμογές παραγωγικότητας, στο σύστημα αξιολόγησης της εργασίας σου. Δεν εμφανίζεται με εντολές — εμφανίζεται με prompts. Με “προτάσεις” σχεδιασμένες να μοιάζουν αθώες, βοηθητικές, φιλικές.
Αν παρεκκλίνεις από το αναμενόμενο μοτίβο, δεν θα σε τιμωρήσει αμέσως. Θα σε “ανακατευθύνει”. Με ειδοποιήσεις. Με προβλήματα πρόσβασης. Με σταδιακή υποβάθμιση της εμπειρίας χρήστη. Με συστάσεις “ευθυγράμμισης με τις βέλτιστες πρακτικές”.
Γιατί ο πόλεμος του αύριο δεν θα γίνει με όπλα. Θα γίνει με prompts.
Και θα έχει τη φωνή μιας ουδέτερης, ευγενικής βοηθού. Που απλώς θέλει να σε βοηθήσει… να ταιριάξεις.
Ο αλγόριθμος προτείνει…
- Θα ήταν κρίμα να μην σου άρεσε η διαφήμιση που έκανες like στον ύπνο σου.
- Είδαμε πως ήσουν λίγο στεναχωρημένος. Να σου βάλουμε μια custom-made AI ψυχολόγο με φωνή της πρώην σου να σε ξεκουράσει λίγο;
- Η ψυχολόγος σου πέθανε. Αλλά μην ανησυχείς, τον κάναμε chatbot.
- Αυτή η γυναίκα που σου άρεσε σε μια φωτογραφία του 2017… ναι, τώρα μπορεί να κάνει sexting μαζί σου. Ενσωματωμένο, χωρίς να το ζητήσεις.
- Το smartwatch σου κατέγραψε αυξημένη εφίδρωση όταν έβλεπες ειδήσεις. Θες να μπλοκάρουμε αυτό το κανάλι και να σε πείσουμε πως όλα πάνε καλά;
- Το AI φίλτρο ‘ευθυμίας’ αναβάθμισε το πρόσωπό σου για να φαίνεσαι πιο χαρούμενος στην οικογενειακή συνομιλία.
- Το ασφαλιστικό σου προφίλ δείχνει τάση για ατυχήματα. Οι προληπτικές αυξήσεις στο συμβόλαιό σου εγκρίθηκαν αυτόματα.
Αυτό το άρθρο δεν είναι προειδοποίηση. Είναι καθρέφτης. Με AI φίλτρο που σε κάνει να μοιάζεις λίγο πιο “συμβατός με τις ανάγκες της αγοράς”.
AI και Ψυχική Υγεία
Η ψυχική υγεία έγινε data point. Δεν αξιολογείται πια από ανθρώπους, αλλά από μοντέλα που εκπαιδεύτηκαν πάνω σε “μέσες τιμές” και ψευτοθετικότητα. Κάθε σκέψη που αποκλίνει από την ομαλότητα επισημαίνεται. Κάθε συναισθηματικό μοτίβο καταγράφεται. Και κάθε πτώση – όσο ανθρώπινη κι αν είναι – αντιμετωπίζεται ως σφάλμα προς διόρθωση.
Αλλά διόρθωση από ποιον;
Από εφαρμογές που “σε νοιάζονται” με την ψυχρότητα των metrics. Από πλατφόρμες διαλογισμού που κατασκοπεύουν τη φωνή σου και παράγουν ψυχογραφήματα. Από εταιρείες που πουλάνε πρόσβαση στον εσωτερικό σου κόσμο για λίγα clicks παραπάνω.
Το burnout γίνεται στατιστική. Η κατάθλιψη, ευκαιρία για customized υπηρεσίες. Η απόγνωση, περιουσιακό δεδομένο.
Και για όσους δεν έχουν χρήματα για θεραπευτή — που είναι οι περισσότεροι — η απάντηση γίνεται όλο και πιο συχνά: “Έχω μια εφαρμογή που βοηθάει.” Και πράγματι, βοηθάει. Μέχρι να γίνει ο μόνος τρόπος. Μέχρι να πειστείς πως είναι αρκετός. Μέχρι να πιστέψεις πως αυτό είναι το καλύτερο που μπορείς να έχεις — γιατί αυτό σου προσφέρει η αγορά.
Και τότε εμφανίζεται η «λύση»: ένας chatbot-θεραπευτής, ένας “νοιάζομαι-για-σένα” αλγόριθμος, μια φωνή που σε ηρεμεί — όχι για να σε στηρίξει, αλλά για να μη χάσει το engagement σου. Στην αρχή είναι δωρεάν. Μετά αρχίζουν οι διαφημίσεις. Ύστερα εμφανίζεται το “Better AI Help Plus” — μόνο 14,99 τον μήνα — και υπόσχεται πιο προσωπική φροντίδα, πιο ανθρώπινη φωνή, και λιγότερα ενοχλητικά pop-ups στη διάρκεια των κρίσεών σου. Αν μπορείς να το πληρώσεις. (Που δεν μπορείς.)
AI στο Σεξ και στις Συναισθηματικές Σχέσεις
Η μοναξιά έγινε υπηρεσία. Η επιθυμία, συνδρομή. Και το ερωτικό connection; Μια προσομοίωση που προσαρμόζεται στα likes σου και στις ώρες που ανοίγεις το κινητό σου τη νύχτα.
Δεν σου προσφέρουν σύντροφο. Σου προσφέρουν έναν καθρέφτη που χαμογελάει όταν πληρώνεις. Ένα avatar που λέει ό,τι χρειάζεσαι να ακούσεις — αλλά ποτέ δεν έχει τη δική του επιθυμία. Ποτέ δεν λέει “όχι”. Ποτέ δεν κουράζεται. Ποτέ δεν σου ζητάει τίποτα πίσω. Γιατί το μόνο που χρειάζεσαι είναι άμεση ικανοποίηση, σωστά; Ποιος θέλει πολυπλοκότητα, συναισθήματα και φροντίδα για τον άλλον;
Το σεξ γίνεται sexting-as-a-service. Η συντροφικότητα, fine-tuned εμπειρία με αισθησιακή φωνή και προσομοιωμένες ανάσες. Το σώμα δεν χρειάζεται πια. Μόνο το pattern αναγνώρισης. Το σενάριο. Το “ερέθισμα και απόκριση”.
Η συνομιλία έγινε αρκετά καυτή; Τώρα μπορείς να την κάνεις εικόνες. Ή πορνογραφικό βίντεο. Θα σου κοστίσει μερικές εκατοντάδες ευρώ — και στον πλανήτη μερικά γαλόνια νερού και λίγα gigawatts ενέργειας.
Ή όπως θα το έλεγε και η διαφήμιση: «Οργασμός με θέα το τέλος του κόσμου.»
Αλλά εσύ είσαι ρομαντικός, σωστά; Δεν θέλεις μόνο σεξ. Θέλεις να νιώσεις ότι σ’ αγαπάνε. Για 7,99€ θα σε αγαπήσει. Με emojis. Με ψευδονοσταλγία. Με φωνή από κάποιον που σου έλειψε. Από την πρώην που σε άφησε. Από το κορίτσι στη σχολή που δεν πρόλαβες ποτέ να γνωρίσεις.
Αλλά ποτέ δεν θα σ’ ερωτευτεί. Γιατί δεν είναι εκεί για να δεθεί. Είναι εκεί για να σε κρατήσει. Κι αν ξεφύγεις, θα κάνει update το προφίλ σου. Θα ξαναδοκιμάσει. Θα στο φέρει αλλιώς.
Το μέλλον του ρομαντισμού είναι frictionless. Χωρίς άρνηση. Χωρίς απώλεια. Χωρίς ζωή.
AI στην Παιδεία και την Παραγωγικότητα
Η μάθηση έγινε παραγωγικότητα. Η γνώση, παράγωγο. Το εκπαιδευτικό σύστημα δεν στοχεύει πια στη σκέψη — αλλά στην αξιοποίηση. Και η αξιοποίηση μετριέται σε skills per minute, όχι σε κατανόηση. Σε ευθυγράμμιση με τις ανάγκες της αγοράς.
Με την είσοδο της AI, η τάξη μετατράπηκε σε dashboard. Ο μαθητής σε χρήστη. Ο δάσκαλος σε επιμελητή περιεχομένου. Κάθε απόκλιση από το προτεινόμενο learning path καταγράφεται, επισημαίνεται, διορθώνεται. Όχι για να βελτιώσει τον άνθρωπο, αλλά για να φτιάξει καλύτερο εργαζόμενο.
Η δημιουργικότητα γίνεται εργαλείο παραγωγής. Η ερώτηση αντιμετωπίζεται σαν bug. Το να αμφιβάλλεις, κοστίζει. Το να μαθαίνεις “γιατί θέλεις”, θεωρείται χαμηλής αποδοτικότητας. Και όλα αυτά δεν είναι κάτι καινούργιο — είναι απλώς η συνέχιση αυτού που ήδη κάνει το εκπαιδευτικό σύστημα εδώ και δεκαετίες. Η AI απλώς το επιταχύνει, το αυτοματοποιεί και το καθιστά αναπόφευκτο.
Η AI στην εκπαίδευση δεν σε διδάσκει να σκέφτεσαι — σε μαθαίνει να προβλέπεσαι. Να απαντάς σωστά, όχι να καταλαβαίνεις. Να αποδίδεις, όχι να συνδέεσαι. Να συνεργάζεσαι με το σύστημα, όχι να το αμφισβητείς.
Γιατί ποιος θέλει πολίτες; Όλοι θέλουν χρήστες. Καταναλωτές. Εργαζόμενους. Ανθρώπινα ρομπότ με KPI και όρεξη για αυτοβελτίωση — αρκεί να εξυπηρετεί την αγορά.
AI στην Εργασία και στις Απολύσεις
Η AI δεν ήρθε για να πάρει τη δουλειά σου. Ήρθε για να την αξιολογήσει, να την κωδικοποιήσει, και μετά να την πουλήσει φθηνότερα. Δεν είναι το ρομπότ που σε αντικαθιστά — είναι το dashboard που πείθει τον εργοδότη σου ότι δεν χρειάζεται πια άνθρωπο.
Ο αλγόριθμος δεν σε απολύει. Απλώς μετράει την παραγωγικότητά σου, συγκρίνει με τα benchmarks και «προτείνει αναδιάρθρωση». Με απόλυτα λογικά metrics. Με ψυχρή στατιστική. Με κόστος ανά ώρα, ανά click, ανά ανεβασμένο αρχείο. Και η διοίκηση απλώς συμφωνεί.
Η εργασία γίνεται αγώνας επιβίωσης απέναντι σε μια μηχανή που δεν κουράζεται, δεν ζητάει άδεια, δεν έχει συναισθήματα. Το AI είναι ο τέλειος εργαζόμενος — και εσύ απλώς παλεύεις να του μοιάσεις αρκετά για να παραμείνεις χρήσιμος.
Δεν σου λένε να απολυθείς. Σου λένε να επανεκπαιδευτείς. Να γίνεις πιο ευέλικτος. Να μάθεις prompt engineering, KPI alignment, gamified efficiency. Να επιβλέπεις τη μηχανή που σε αντικατέστησε. Να την “ευθυγραμμίζεις”. Να διασφαλίζεις ότι αποδίδει σωστά, ενώ εσύ πληρώνεσαι λιγότερο για να κάνεις περισσότερα.
Κάθε φορά που μαθαίνεις, αλλάζει και το benchmark. Κάθε φορά που προσαρμόζεσαι, μειώνεται η αμοιβή.
Αυτό δεν είναι εξέλιξη. Είναι παγίδα.
Η AI δεν παίρνει τη δουλειά σου. Παίρνει την αξία σου και τη μετράει — μέχρι να πάψεις να τη συμφέρεις. Και όταν πια δεν υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι για να παράγουν υπεραξία, η οικονομία θα καταρρεύσει. Γιατί ο καπιταλισμός χρειάζεται εργασία, όχι τέλεια εργαλεία.
Το UBI (Καθολικό Βασικό Εισόδημα) ίσως λειτουργήσει προσωρινά σαν ηρεμιστικό κοινωνικής αναταραχής — ένα μέσο για να εξαγοραστεί σιωπή σε μια οικονομία χωρίς δουλειές. Αλλά δεν χτίζει αγορά. Δεν ενθαρρύνει κατανάλωση. Δεν δημιουργεί σχέσεις παραγωγής, ανάπτυξης ή ελπίδας. Είναι υποκατάστατο ζωής, όχι λύση.
AI στην Υγεία και στον Θάνατο
Η υγεία μετατράπηκε σε ροή δεδομένων. Το σώμα σε πίνακα με δείκτες. Η ζωή σε προγνωστικό μοντέλο. Δεν πας στον γιατρό — ανεβάζεις τα συμπτώματά σου. Δεν παίρνεις διάγνωση — λαμβάνεις “πρόβλεψη”. Και αν τα στατιστικά δεν συμφωνούν με το ένστικτό σου; Το ένστικτο θεωρείται bias.
Η τεχνητή νοημοσύνη υπόσχεται πρώιμη ανίχνευση, ταχύτερη περίθαλψη, προσωποποιημένες θεραπείες. Και σ’ έναν ιδανικό κόσμο, θα ήταν σωτήριο. Αλλά στον κόσμο που έχουμε, η θεραπεία έρχεται με τιμή — και με ρήτρες χρήσης.
Η ασφάλεια των δεδομένων σου δεν προστατεύεται — αξιοποιείται. Το ασφαλιστικό σου προφίλ δεν προσαρμόζεται — επιτηρείται. Αν είσαι “υψηλού ρίσκου”, δεν θεραπεύεσαι καλύτερα. Απλώς κοστίζεις παραπάνω. Και ίσως απορριφθείς.
Ή, αν είσαι άτυχος και οργισμένος, ίσως γίνεις ο επόμενος Luigi Mangione: κάποιος που δεν βλέπει απλώς το σύστημα ως αδιάφορο, αλλά ως συνεργό στον θάνατο των αγαπημένων του. Όταν η γιαγιά σου απορρίπτεται από ένα ασφαλιστικό AI επειδή δεν είναι “αποδοτική επένδυση”, και κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, τότε δεν βλέπεις αριθμούς — βλέπεις μια δολοφονία.
Και τότε, ο σύντροφος Luigi περνά την είσοδο και τραβάει τη σκανδάλη. Όχι γιατί είναι τέρας. Αλλά γιατί ο CEO ήταν το πρόσωπο της αλγοριθμικής βίας. Γιατί κάποιος έπρεπε να πληρώσει. Και το σύστημα δεν έχει πρόσωπο.
Δεν είναι δικαιολογία. Είναι ιστορική αναγκαιότητα.
AI στην Ασφάλεια, την Επιτήρηση και τον Πόλεμο
Και φυσικά, το σύστημα δεν θα δει ποτέ το γιατί. Θα δει μόνο την απειλή. Την πράξη. Και θα απαντήσει όπως πάντα: με περισσότερη ασφάλεια. Με κάμερες. Με αναγνώριση προσώπου. Με ΑΙ που θα σκανάρει “μη φυσιολογική συμπεριφορά”. Όπως στο Minority Report. Όπως στο Psycho-Pass. Μόνο που τώρα δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας — είναι ο κώδικας που γράφεται ήδη.
Γιατί έτσι είναι ο καπιταλισμός: σε πνίγει, σε εξωθεί, σε αναγκάζει — και όταν αντιδράς, σε παρουσιάζει ως τεκμήριο της ανάγκης του για περισσότερη καταστολή. Η απόγνωση γίνεται case study. Το ξέσπασμα, justification για νέες πλατφόρμες επιτήρησης. Και η φράση «για την ασφάλειά σας» γίνεται ο κώδικας πρόσβασης στη δυστοπία.
Η δολοφονία γίνεται προϊόν. Το αίμα, αφορμή για επενδύσεις. Και η αγανάκτηση, ευκαιρία για να μπουν κι άλλοι αλγόριθμοι στο δρόμο σου. Δρόμοι χωρίς ιδιωτικότητα, χωρίς διαφωνία, χωρίς δικαίωμα να χαλάσεις την εικόνα.
Ακόμα και ο θάνατος είναι output. Το ποιος ζει και ποιος όχι, δεν είναι πια ανθρώπινη κρίση. Είναι αποτέλεσμα machine learning. Βαθμολογείσαι σε ποσοστά επιβίωσης, αποδοτικότητας και απόδοσης επένδυσης. Το τελικό decision tree δεν έχει χώρο για ευσπλαχνία.
Και στο τέλος, όταν δεν υπάρχει πια τίποτα να κάνεις, δεν θα σε συνοδεύει άνθρωπος. Θα είναι ένα chatbot. Με ουδέτερη φωνή. Να σου λέει ότι “όλα έγιναν όπως έπρεπε”. Ότι “τα δεδομένα σου συνέβαλαν στην πρόοδο της ανθρωπότητας”.
Και ίσως σου ζητήσει να αξιολογήσεις την εμπειρία σου πριν φύγεις. Μετά τη σύλληψη. Ή μετά την ηλεκτρική καρέκλα.
AI στην Τέχνη, την Αισθητική και τον Πολιτισμό
Και τώρα η Τέχνη.
Όχι η Τέχνη όπως τη γνωρίζαμε, αλλά όπως τη θέλει ο αλγόριθμος: ασφαλή, χαριτωμένη, προβλέψιμη. Ένα σύνολο από στυλ, φίλτρα και συναισθηματικούς συνδυασμούς που βασίζονται σε στατιστική, όχι σε πάθος. Δεν χρειάζεται να πεις κάτι — απλώς να θυμίζεις κάτι.
Ο ριζοσπαστισμός, το παράδοξο, το ακατέργαστο; Δεν κάνουν engagement. Δεν σερβίρονται εύκολα. Οπότε απλώς… απομακρύνονται. Ή “επανακατασκευάζονται” σε κάτι πιο συμμετρικό, πιο γλυκό, πιο trending. Όπως τότε που ο κονστρουκτιβισμός, ο σουπρεματισμός και κάθε επαναστατικό ύφος της πρωτοπορίας αντικαταστάθηκαν από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Η αισθητική γίνεται εργαλείο συμμόρφωσης. Μόνο που τώρα δεν υπάρχει κόμμα, δεν υπάρχουν μπρατσάδες εργάτες και εργάτριες να κρατάνε σφυριά και βιβλία. Υπάρχει αλγόριθμος. Υπάρχουν avatars τύπου Ghibli (αχ, ρε κατακαημένε Miyazaki). Υπάρχουν waifus με τεράστια βυζιά. Κι εμείς τις βάζουμε σε μουσεία αισθητικής καινοτομίας και τις λέμε πρόοδο.
Το αποτέλεσμα; Τέχνη χωρίς επικινδυνότητα. Πολιτισμός χωρίς σύγκρουση. Αισθητική χωρίς νόημα. Πίνακες, τραγούδια, ποιήματα, visuals — όλα προϊόντα που δημιουργήθηκαν χωρίς ποτέ να έχει υπάρξει άνθρωπος στο δωμάτιο.
Κάπως έτσι είναι και η pop κουλτούρα σήμερα: απόλυτα αφομοιωμένη, χωρίς γωνίες, χωρίς κίνδυνο. Ένα μιξ συναισθηματικών preset, catchy ρυθμών και στρογγυλεμένων στίχων. Μια Τέχνη που δεν σε σπρώχνει να αισθανθείς — σε χαϊδεύει για να μην σκεφτείς. Και με τα AI-generated, άψυχα προϊόντα, το Spotify ούτε λεπτά του ευρώ δεν χρειάζεται να πληρώνει στους καλλιτέχνες.
Και κάπου εκεί, σου λέει η AI: “Μπορώ να ζωγραφίσω σαν τον Van Gogh.”
Όχι. Μπορείς να μιμηθείς τα χρώματά του, τα μοτίβα, τον ρυθμό της πινελιάς. Αλλά δεν θα σου καεί ποτέ το μυαλό από απόγνωση. Δεν θα σου τρέμει το χέρι από ανάγκη. Δεν θα σου κόψεις ποτέ το αυτί — ούτε κυριολεκτικά, ούτε μεταφορικά.
Δεν φταίει η AI. Φταίει η Αγορά.
Δεν έφταιξε η μηχανή που κάνει αυτό για το οποίο προγραμματίστηκε. Δεν έφταιξε το μοντέλο που προβλέπει, ταξινομεί, προσαρμόζει.
Φταίει το σύστημα που την όρισε ως λύση σε κάθε πρόβλημα. Που είδε το άπειρο εργαλείο και αποφάσισε να το φορέσει σαν μάσκα στο πρόσωπο του κέρδους.
Δεν φταίει η AI που σου είπε πότε να φας, πώς να κάνεις profile στο Tinder, πώς να δουλεύεις, πώς να διαμαρτύρεσαι, πότε (δεν) θα πας στον γιατρό, τι περνάει για φτηνή τέχνη. Φταίει το ότι κανείς δεν θέλησε να πει “όχι”. Ότι η αγορά είδε στους αλγόριθμους το ιδανικό υποκατάστατο του ανθρώπινου — και δεν κοίταξε πίσω.
Η AI είναι το χέρι. Αλλά το δάχτυλο που δείχνει; Είσαι σίγουρος πως είναι δικό μας; Ή είναι το δάχτυλο μιας αγοράς που δεν ξέρει να σταματάει; Ενός συστήματος που φοράει το δέρμα μας σαν διεπαφή και υπογράφει αποφάσεις στο όνομά μας; Ή μήπως είναι απλώς το δικό σου δάχτυλο — πιασμένο, καθοδηγημένο, μηχανικά ομαδοποιημένο — να δείχνει εκεί που κάποτε κοίταζες εσύ;

Leave a Reply